De kerk van Beilen aan de voorzijde

Zondag 23 december ben ik met de trein van Amsterdam naar Beilen gegaan voor een familiebezoek. Op de reis ernaartoe eerst met de nieuwe Hanzelijn naar Zwolle en daar overgestapt in de trein naar Beilen. Tijdens het bezoek heb ik een korte rondwandeling door het dorp gemaakt en heb ik de kerk bezichtigd. De oude kerk uit de middeleeuwen wordt omgeven door nieuwbouw en er is een grote pleinachtige wegenstructuur voor de kerk. Van het oude dorp is in die omgeving weinig meer te zien.

Blijkens het informatiebord bij de kerk lag die in het verleden aan de rand van het dorp. Het oude dorpscentrum van Beilen werd gevormd door de Kerkstraat, de Kruisstraat en de Bisschopsstraat. De kerk staat aan het einde van de Kerkstraat. In een oorkonde van 1139 wordt de kerk voor het eerst genoemd. Het gebouw staat op een zandrug aan de rand van de voormalige Beilerstroom, die tot het midden van de 19e eeuw ten zuiden van de kerk door het laagste deel van de weilanden, de Vonderkampen, stroomde. Ten oosten van de kerk stond de pastorie waar de pastoor tot in de 15e eeuw woonde. In 1412 werd de zogenaamde “Hof van Beilen’ aan de Bisschopsstraat tot pastorie verbouwd.

Het informatiebord bij de kerk geeft de volgende beschrijving. De huidige vorm van de Stefanuskerk dateert van ca 1400, daarvoor was de kerk al tweemaal verbouwd en ook daarna enkele malen geheel of gedeeltelijk gerestaureerd. De toren stamt uit de 15e eeuw en is van het zogenaamde Drentse type. Achter de toren bevindt zich een eenbeukig Gotisch gebouw met een grote diepe spitsboognis in elk van de vier zijden van de drie geledingen boven de lagere ingangsgeleding, een wellicht 16e eeuws schip en een smaler vermoedelijk 15e eeuws koor. De Stefanuskerk is een van de oudste kerken van Drente en staat op de Rijksmonumentenlijst.